دسته: عمران سنگ یكی از قدیمی ترین مصالحی است كه بشر از بدو زندگی بر روی زمین شناخته است و از آن برای تهیه وسائل مختلف زندگی و همین طور بنای آثار خود سود جسته است در آثار به دست آمده از جوامعی كه در دوره پارینه سنگی می زیسته اند ، ابزار كار و اسلحه سنگی دیده شده است بعد از آن ، این مصالح فراوان و در دسترس در ساخت بنای ساختمان پرستشگاه ها به كار رفت كه بنای م
قیمت فایل فقط 7,900 تومان
تزئینات سنگ
تزئینات سنگ
مقدمه :
سنگ یكی از قدیمی ترین مصالحی است كه بشر از بدو زندگی بر روی زمین شناخته است و از آن برای تهیه وسائل مختلف زندگی و همین طور بنای آثار خود سود جسته است . در آثار به دست آمده از جوامعی كه در دوره پارینه سنگی می زیسته اند ، ابزار كار و اسلحه سنگی دیده شده است . بعد از آن ، این مصالح فراوان و در دسترس در ساخت بنای ساختمان پرستشگاه ها به كار رفت كه بنای مونولیت ها و تری لیت ها از آن جمله اند .
این بناها بعداز هزارها سال در تمام جهان به جای مانده اند تا پیام انسانهای نخستین را به ما برسانند . در دوره نوسنگی به كارگیری سنگ در ساختمان افزایش می یابد و بعدها با شناخت بیشتری كه بشر از خواص به كارگیری سنگ های گوناگون و ابزار فلزی سبه دست می آورد ، آثار متنوع و به جای ماندنی از جمله تندیسها ، پرستشگاه ها ، مقابر و كاخ های عظیمی از خود به یادگار می گذارد كه هر یك به عنون عجایب دنیای قدیم شناخته شده اند
این ابنیه در آغاز با قطعات تخته سنگ و بدون ملات ساخته شده اند و در بعضی از آنها از بست و قلاب و اتصالات فلزی استفاده شده است . بعدها بشر ملاتهای گوناگونی را شناخت و به كار گرفت و به این وسیله از سنگ هایی با ابعاد كوچك تر استفاده كرد .
برخی از سنگ های تزئینی را به طرف مختلف به صورت صفحاتی می برند و در كف و در نما ، پله ها ، كف پنجره و غیره مورد استفاده قرار می دهند . نباید از یاد برد كه مخلوط خرده سنگ با بعضی از مواد چسنبده ، مهم ترنی مصالح را در ساختمان تشكیل می دهد . بتن ، ملات ها ، موزاییك و بعضی از قطعات پیش ساخته از آن جمله اند .
امروزه تنها در ساختمان های یادبود و مانند آنها تماماً سنگ به كار گرفته می شود . اما فراوانی و مقاومت آن در مقابل عوامل محیطی باعث شده است كه در قسمت هایی كه ساختمان به زمین مربوط می گردد یا نقاطی یكه تحت فشار بیشتری می باشند و به استحكام بیشتری نیاز دارد ، از آن استفاده شود.
منشا شكل گیری :
سنگ ها و خرده سنگ ها :
دو فرآیند كوه زایی و كوه سایی در زمین موجب پدید آمدن محصولات سنگی می شود . شناخت این دو پدیده ما را از شناسایی بهتر انواع سنگ ها كمك می نماید .
عوامل هوازدگی یا كوهسایی در زمین شناسی ، هر یك از چند روندی را كه باعث خرد شدن و تغییر شكل مواد سخت سطح زمین و موادی كه با جو در تماس هستند ، هوازدگی می نامند . به دلیل پدیده هوازدگی است كه كوهستان ها خصوصیات فیزیكی و شیمیایی خود را از دست می دهند . عوامل فرسایش و هوازدگی به دو گروه شیمیایی و فیزیكی تقسیم می شوند .
هوازدگی شیمیایی :
محصول هیدراتاسیون ، انحلال ، هیدرولیز ، اكسیداسیون و یا عكل العمل آب های اسیدی با املاح تشكیل دهنده سنگ هاست .
هوازدگی فیزیكی : كه بدون هیچگونه تغییرت شیمیایی است ، باعث خرد شدن سنگ ها و تغییر شكل آنها به دانه های ریزتر می شود . این پدیده توسط عواملی چون یخبندان ، تغییرات حرارت در جو و در نتیجه انقباض و انبساط ، قوه جاذبه زمین ، رشد گیاهان ، باد ، جریان آب و عمل جانوران و مانند اینها شكل می گیرد .
نتایج مهم ناشی از هوازدگی ، تشكیل خاك و رسوباتی همچون بوكسیت (منبع اصلی تهیه آلومینیوم ) و خاك های حاصلخیز و تغییر ماهیت دی اكسید كربن موجود در جو می باشد .
عوامل كوه زایی : اگر در واقع تاثیرات هوازدگی را بر پوسته زمین یك فعالیت تحلیل برنده برجستگی ها بدانیم و به عنوان یك پدیده خارجی بشناسیم ، فشارهای درون كره مذاب را كه بر پوسته جامد زمین وارد می شوند ، می توان فرآیند كوه زایی و خشكی زایی نامید .
این فشارها تاثیرات گوناگونی بر روی پوسته زمین می گذارند و تغییر شكل پوسته زمین را كه گاه در طی سالیان دراز و گاه در مدت زمان كوتاهی انجام می شوند از این نیرو سرچشمه می گیرند . عمده تغییرات عبارتند از :
چین ها : در اثر فشار ، لایه های زمین به صورت پیچ و موج هایی در می آیند كه البته در همه انواع سنگ ها ممكن است این موج ها پدید آید ولی در سنگ های رسوبی بهتر مشاهده می گردند و اندازه آن از چند سانتی متر تا چندین كیلومتر متغییر است .
شكستگی ها : تجارب آزمایشگاهی علاوه بر مشاهدات عینی نشان داده اند كه اغلب سنگ ها در برابر نیروی كشش ، مقاومت بسیار كمتری نسبت به نیروی فشار نشان می دهند . شكستگی ها بیشتر حاصل كشیده شدن سنگ ها هستند و در سنگ های سطح زمین رخ می دهند ، شكستگی های طبقات سنگی زمین می تواند در جهت و اندازه های مختلف از چند میلیمتر تا چند كیلومتر باشند .
از انواع شكستگی ها ، ترك با درز می باشد كه بدون تغییر مكان جداره ها اتفاق می افتد . ترك ها معمولاً پس از مدتی توسط مواد رسوبی پر می شوند . درزها براساس زاویه صفحه آنها ، وضعیت درز نسبت به طبقات سنگی اطراف و نحوه تشكیل تقسیم بندی می شوند .
گسلها : در صورتی كه پدیده شكستگی با جابه جایی بخش های طرفین آن همراه باشد گسل به وجود می آید . اگر گسل ها در سنگ های لایه لایه واقع شود به آسانی قابل تشخیص است ، معمولاً عوامل فرسایش مانع از دیدن اختلاف سطح بین دو قطعه زمین می شوند .
آتشفشان : می دانیم كه در مركز زمین به علت وجود حرارت زیاد مواد تحت فاشر فراوان قرار دارند كه در اثر فعل و انفعالات داخل زمین مواد مذاب به طرف پوسته حركت می كنند و رفته رفته سرد می شوند ولی گاه از جایی كه پوسته زمین نازكتر است به طرف خارج فوران می نمایند ، كه این پدیده گاه آرام و گاه با انفجار همراه است .
زلزله : زمین لرزه از دیگر پدیده های ناشی از فعالیتهای درونی زمین است و از لرزشهایی كه در اثر شكستن و حركت تند و سریع قطعات شكسته شده در بخش های سطحی زمین رخ می دهد سرچشمه می گیرد . اگر مقدار انرژی آزاد شده زیاد باشد ، عوارض طبیعی و مصنوعی مناطق نزدیك به كانون بروز نیرو منهدم می شوند و محیط اطراف به شدت می لرزد و گسله های موجود فعال و با گسلهای جیدید پدید می آیند .
منشا ساختمانی سنگها :
سنگ ها از تجمع كانی ها حاصل می شوند . بعضی از سنگ ها از یك نوع و بعضی از چند نوع كانی تشكیل شده اند ، كانی ها مواد جامد ، طبیعی ، معمولاً متبلور ، غیرآلی و همگن هستند كه تركیب شیمیایی نسبتاً ثابتی دارند . كانی ها تشكیل شیمیایی نسبتاً ثابتی دارند . كانی های تشكیل دهنده سنگها یا به اصطلاح كانی های سنگ ساز ، برحسب انواع سنگ ها به سه گروه كافی های ماگمایی ، رسوبی و دگرگونی به شرح زیر تقسیم می شوند .
سنگهای آذرین :
سنگ های آذرین از انجماد مواد مذاب درونی از زمین به وجود می آیند . مواد مذاب كه خود از ذوب سنگ های پوسته یا گوشه زمین به وجود می آیند ، تركیب سیلیكاتی دارند و ماگما نامیده می شوند . تركیب شیمیایی ماگما متنوع است . بعضی سیلیس زیاد ماگمای اسیدی و بعضی سیلیس كمتر و در عوض عناصر آهن ، منیزیم و كلیسم بیشتری دارند . ماگمای بازی .
دمای ماگما بیش از 700 درجه سانتیگراد است در این مذاب جوشان ، گازها ، قطعات بلور در حال رشد و قطعات سنگی كنده شده از سنگ های درون زمین وجود دارد.
ماگمایی كه به سطح زمین رسیده باشد .
بیشتر گازهای خود را از دست می دهد ، در این حال به آن گدازه می گویند . از انجماد گدازه در سطح زمین سنگ های آتشفشانی به وجود می آید ، ماگما ممكن است در اعماق زمین یا در شكستگی ها و یا آشیانه های ماگمایی تدریجاً انجماد یابد . در این حال به سطح زمین نمی رسد و سنگ آذرین درونی به وجود می آید .
علت اصلی اختلاف فوران های آتشفشانی ، نوع گدازه است . گدازه های بازیك گرانروی كمتری دارند و گازها به آسانی خارج می شوند . در انواع انفجاری مقدار سیلیس ماگما زیاد و گرانروی آن نیز بیشتر از نوع قبلی است . ثابت كرده اند كه هر قدر مقدار سیلیس یك ماگما بیشتر باشد اتصال اتم ها برای تشكیل كانی ها ، با ایجاد بلورهای درشت همراه است و همین امر موجب گرانروی بیشتر ماگما می شود . در حالی كه در ماگمای بازیك شبكه مولكولی كانی ها كوچك تر و گرانروی كمتر است .
در ماگمای اسیدی ، گازها و بخار آب به آسانی خارج نمی شوند و تجمع آنها موجب ازدیاد فشار درونی و در نتیجه انفجار شدید می شود كه در آتشفشان های اسیدی پدیده ی شناخته شده ای به شمار می آید . ( جدول رده بندی سنگ های آذرین )
یك ماده ی مذاب ممكن است در اعماق و یا در نزدیكی سطح زمین سرد شود . در این حالت دو نوع سنگ به وجود می آید كه از نظر شیمیایی و كانی شناسی شبیه به هم هستند ولی از نظر بافت با یكدیگر شبیه به هم هستند ولی از نظر بافت با یكدیگر متفاوت هستند . بنابراین هر سنگ آذرین درونی یك معادل بیرونی خواهد داشت .
به این ترتیب در جدول فوق ، با تركیب كانی شناسی و بافت هفت نوع سنگ آذرین آشنا شدیم و دانستیم فراوان ترین سنگ های آذرین كدام هستند .
سنگ های پرسیلیس به علت وفور كوارتز و فلدسپات ظاهری روشن دارند و سنگ های كم سیلیس و به اصطلاح بازیك ( و خیلی بازیك ) به علت وفور كانی های آهن و منیزیم رنگ تیره تر از خود ظاهر می سازند . به این ترتیب با توجه به رنگ سنگ ( به شرط آنكه سطح تازه شكسته ی سنگ در نظر گرفته شود ) می توان تا اندازه ای به تركیب سنگ پی برد .
|
| 1- سنگ های اسید | 2- سنگ های حد واسط یا خنثی | 3- سنگ های بازیك | 4- سنگ های خیلی بازیك | ||
|
كانی های عمده موجود در سنگ | كوارتز + فلدسپات + میكا | فلدسپات + آمفیبول + میكای سیاه و پیروكسن | پلاژیوكلاز + پیروكسن + كمی الیوین | الیوین + پیروكسن | ||
| نام سنگ | اقسام درونی | گرانیت | دیوریت | گابرو | پریدونیت | |
| نام سنگ | اقسام بیرونی | بولیت | آندزیت | بازالت | - | |
|
| آتشفشانی | ابسدین | بوكه ی معدنی |
| ||
بافت سنگ های آذرین :
به طور كلی ، هر قدر سرعت سرد شدن كندتر باشد ، تعداد مراكز تبلور كمتر است و یون ها فرصت كافی برای مهاجرت به سوی مراكز تبلور را خواهند داشت . این امر سبب می شود تا تعداد بلورها اندك ولی بزرگ باشند ، در عوض اگر سرعت سرد شدن سریع باشد تعداد مراكز تبلور بیشتری به وجود می آید كه این امر سبب تشكیل بلورهای كوچك تر می شود . در نهایت این حالت سنگ های آذرین بیرونی پدید می آیند .
سنگ های فاقد بلور و به اصطلاح شیشه ای چون به سرعت سرد می شوند ، یون های موجود در مایع مذاب فرصت بستن ندارند و ساختمان منظم بلورین حاصل نمی شود . در واقع ، به علت انجماد سریع ، یون ها بی حركت می شوند و حالتی شبیه مایع ( فاقد نظم و ترتیب بلوری ) در آنها به وجود می آید . این همان شیشه ی طبیعی است كه بعضی از سنگ های آتشفشانی از آن دسته اند به طور كلی سنگ های آذرین را به انواع درشت بلور ، ریز بلور و شیشه ای ( فاقد بلور ) طبقه بندی می كنند . البته بافتی به نام پرفیری زمینه ای فاقد بلور یا ریز بلور قرار دارند . وجود این بافت حاكی از آن است كه سنگ در دو مرحله سرد شده است . مرحله ی اول در اعماق ، شروع به سرد شدن می كند و بلورهای درشت تشكیل می شوند . مرحله دوم در مسیر حركت و نزدیك شدن به سطح زمین به علت سرد شدن نسبتاً سریع بلورهای ریز تشكیل می شوند و سرانجام در سطح زمین به علت سرد شدن سریع ماگما بلوری تشكیل نمی شود و شیشه خمیره ی سنگ را تشكیل می دهد
در بعضی از سنگ ها هیچ بلوری دیده نمی شود . مانند ابسدین كه شبیه شیشه ی سیاه شكسته است و یا منظره ی قیر مانند دارد . بافت و اسفنجی نیز در سنگ پا و پوكه ی معدنی دیده می شود كه به علت خروج گازها از گدازه ی در حال انجماد ، چنین سنگ های حفره داری به وجود می آید .
سنگ های رسوبی :
فرایند هوازدگی ، سنگ های قدیمی را به تدریج متلاشی و تبدیل به قطعات كوچك تر می كند . عوامل فرسایش مثل آب های جاری ، باد ، امواج و یخ هستند . نیروی جاذبه مواد حاصل از هوازدگی سنگ های بستر را حمل و آنها را خردتر می كند . این مواد را رسوبات می گویند . ذرات ماسه در تلماسه های صحرایی ، گل رس در مرداب ، ریگ در بستر رودخانه ، حتی گرد و خاك روی وسایل منزل مثال هایی در مورد این فرایند بی وقفه هستند . در نهایت رسوبات در محل هایی جدید مثل دریا ، دریاچه و صحراها ته نشین ( رسوب گذاری ) و به صورت لایه هایی روی هم جمع می شوند .
رسوبات از تجمع خرده سنگ ها ، كانی ها در سطح زمین یا در اثر رسوب شیمیایی مواد محلول در آب حاصل می شوند .
رسوبات نرم در ار عوامل مختلف سنگ سخت تبدیل می شوند ، اینها همان سنگ های رسوبی هستند كه به صورت لایه هایی در طبیعت قابل رویت هستند . اهمیت سنگ های رسوبی در این است كه حدود 34 سطح قاره ها را می پوشانند و محتوی فسیل اند كه یكی از ابزارهای مهم در مطالعه ی گذشته ی زمین است . در سنگ های رسوبی شواهد زیادی از منشاء رسوبات و شرایط محیط رسوب زدگی آنها وجود دارد .
سنگ های رسوبی محل ذخیره و انتقال آب های زیرزمینی هستند و به علت وجود ذخایر زغال سنگ ، نفت خام ، گاز ، آب زیرزمینی ، نمك و كانی ها ی مختلف مثل آهن ، اهمیت اقتصادی دارند . بعضی از سنگ های رسوبی در ساختمان سازی ، جاده سازی و تولید سیمان ، گچ و آهك كاربرد دارند .
سنگ شدگی :
به فرایندهایی كه در طی آنها رسوبات ناپیوسته به سنگ های رسوبی تبدیل می شوند ، سنگ شدگی می گویند .
- تراكم : رسوباتی كه در محیط آرام مثل دریاچه ته نشین می شوند ، به ترتیبی روی هم قرار می گیرند كه مقدار زیادی فضای خالی ( خلل و فرج ) بین رسوبات تشكیل می شود . رسوب های ماسه در یك محیط رسوبی آرام ممكن است حدود 40 تا 50 درصد حجم خود خلل و فرج داشته باشد . همچنانكه لایه های رسوبی بر روی لایه های اولیه ته نشین می شوند ، ذرات رسوبات لایه های اولیه ، در اثر وزن لایه های فوقانی فشرده و میزان فضاهای خالی بین آنها كم می شود . این حالت به هم فشردگی و مستحكم تر شدن رسوبات را كه باعث كاهش فضای خالی بین دانه های ته نشستی می شود ،تراكم گویند .
این عمل باعث خارج شدن آب موجود از بین ذرات نیز می شود . تراكم مناسب ترین راه سنگ شدگی در سنگ های رسوبی دانه ریز مثل شیل است .
- چسبیدن : آب های زیرزمینی ضمن عبور از لایه های رسوبی ، مواد جامدی را كه خاصیت چسبندگی دارند ، در فضاهای خالی بین دانه های رسوبی ته نشین می كنند ، كه آنها را به هم می چسباند و در شبكه ای محكم نگهداری و تبدیل به سنگ سخت می كند .
این عمل را چسبیدن یا سیمان شدگی گویند . مثل ماسه سنگ ، كه از به هم چسبیدن ماسه های ناپیوسته به وسیله ی مواد چسبنده ایجاد می شود .
مواد چسبنده ی عمده ی سنگ های رسوبی ، كربنات ها هستند . در آب های جاری و زیرزمینی یون های كلسیم و بی كربنات به طور شیمیایی از تركیب این دو یون كربنات كلسیم جامد (كلسیت) به وجود می آید . سیلیس ماده ی چسبنده ی دیگر سنگ های رسوبی است . در برخی از سنگ های رسوبی این ماده از نوع اكسیدهای آهن یا كانی های رسی است .
سنگ های دگرگون :
اصولاً سنگ های دگرگون شده ، در درون زمین و دور از چشم ما و در مدت زیادی به وجود می آیند . در عمق 25 كیلومتری زمین دما برای ذوب بعضی از سنگ ها كافی است و در سطح زمین عمل هوازدگی انجام می شود . در فاصله ی این دو حد ، دامنه ی تغییرات شیمیایی ، فشار و دما ، زیاد است و ضمناً بر اثر بروز برخی از پدیده های دیگر سنگ ها دچار تغییراتی می شوند و حالتی تازه پیدا می كنند . به چنین سنگ هایی دگرگون شده و به چنین پدیده ای عمل دگرگونی ( متامورفیسم ) می گویند . البته طی عمل دگرگونی كانی ها ذوب نمی شوند ، بلكه حالت جامد خود را محفوظ نگه می دارند .
در طی دگرگونی ، بافت و تركیب سنگ های قبلی بر اثر دخالت عوامل دگرگون ساز دستخوش تغییر می شود . عوامل دگرگون ساز شامل حرارت ، فشار و سیالاتی هستند كه از نظر شیمیایی فعال باشند .
اقسام سنگ های دگرگون شده
سنگ های دگرگون شده به دو گروه عمده زیر تقسیم بندی می شوند :
- انواعی كه دارای فولیاسیون یا متورق اند كه از این گروه می توان ، سنگ شیست و گنیس را نام برد .
- انواعی كه فاقد جهت یافتگی اندكه از این گروه می توان سنگ مرمر و كوارتزیت را نام برد .
ساختمان شیمیایی سنگ ها :
می دانیم كه سنگ ها خود از قسمت های ساده تری به نام كانی تشكیل شده اند . كانی ها مواد جامد ، طبیعی ، معمولاً متبلور ، غیرآلی ، همگن و با تركیبات شیمیایی مشخص اند . هر كانی دارای نام خاص و فرمول شیمیایی ویژه كانی دارای نام خاص و فرمول شیمیایی ویژه می باشد . تاكنون بیش از 3000 كانی در طبیعت شناخته شده است كه تنها حدود 24 كانی در سنگ های پوسته ی زمین فراوان هستند و آنها را كانی های سنگ ساز می نامند . چون كانی های تشكیل دهنده ی سنگ ها متنوع هستند ، بسته به كثرت وجود تركیبات خاصی كه در آنهاست ، سنگ ها را با چهار دسته تقسیم می كنند .
كربنات ها :
املاح اسید كربنیك هستند و معمولاً از گروه ته نشستی ها هستند ، مانند تراورتن . كربنات هایی كه در تشكیل سنگ ها نقش به سزایی دارند دو دسته اند :
- كلسیت (CaCO3) كه دارای ظاهری براق و شیشه ای است و از سنگ هایی كه این تركیب در آنها شدت دارد برای تهیه شیشه ، سیمان و آهك بهره می گیرند .
- دولومیت (Ca , Mg(CO3)2) كه از كلسیت به مراتب كدرتر می باشد ولی از نظر خصوصیات با آن شباهت دارد .
سولفات ها :
یكی از عناصر تشكیل دهنده ی سنگ با نمك های اسید سولفوریك هستند .
- سنگ گچ : CaSO4 . 2H2O
- انیدریت : CaSO4
اكسیدها :
از عناصر مهم مواد معدنی تشكیل دهنده ی سنگ ها می باشند .
- سیلیس ها Sio2 مانند كوارتز و كراندم
- اكسیدهای آهن (FeO , Fe2O3 , Fe3O4)
سیلیكات ها : كه به دو دسته تقسیم می گردند :
- سیلیكات های هیدراته مانند پادزهر .
- سیلیكات های غیر هیدراته مانند میكا .
خواص شیمیایی سنگ ها و تاثیر عناصر شیمیایی بر روی مصالح ، بستگی به مكانی كه از آنها استفاده می كنیم دارد و نقش اساسی در انتخاب مود را دارا می باشد . لذا آزمایش های مربوطه بر روی سنگ ها به منظور پی بردن به مقاومت های شیمیایی در مقابل اسیدها ، بازها ، نمك ها ، آب و غیره و همچنین استخراج مواد جانبی از سنگ ها صورت می گیرد .
انواع سنگ ها :
تنوع سنگ ها موجب می شود كه دسته بندی آنها پیچیده تر باشد . از نظر كاربردی سنگ ها در گروه های زیر تقسیم بندی می شوند :
- سنگ ها از نظر شكل شامل : طبیعی ( سنگ های خام ) و ساختگی ( سنگ های كارشده ) .
- سنگ ها از نظر نوع ( تجمع كانی ها و نحوه ی پیدایش ) .
شكل طبیعی سنگ ها :
سنگ ها از نظر شكل طبیعی به گروه های زیر تقسیم می شوند :
- سنگ های رودخانه ای : در جریان غلطیدن سنگ ها در مسیر رودخانه و برخورد آنها با یكدیگر و بر اثر عمل فرسایش ، گوشه های تیز و لبه دارشان را از دست می دهند و سطح آنها تقریباً صاف و صیقلی می شود . سنگ قلوه رودخانه ای از این دسته است كه حداقل قطری برابر 5 سانتی متر دارد . كوچك ترین سنگ قلوه ای كه در دیوارسازی سنگی به كار می رود قطری در حدود 15 سانتی متر دارد و از اندازه های كوچك تر به عنوان پركننده استفاده می شود .
- سنگ های كوهی : این سنگ ها بیشتر لبه تیز هستند و مستقیماً از معدن سنگ استخراج می شوند . در روند عملیات استخراج به شیوه های گوناگون قطعات بزرگ سنگ را از كوه جدا و برای آماده سازی به ی كارخانه حمل می نمایند . اصطلاحاً به این قطعات سنگ قله می گویند . باید توجه داشت سنگ هایی كه به طور طبیعی از كوه جدا و در دامنه انباشته می شوند ، دربیشتر موارد به دلیل تاثیر عوامل هوازدگی در عملیات ساختمانی به كار برده نمی شوند .
- سنگ های لاشه : حاصل عمل انفجار هستند و یا پس از خرد كردن قطعات بزرگتر سنگ به دست می آیند . این سنگ ها شكل خاص و سطوح مشخصی ندارند . استفاده از سنگ لاشه بدون اینكه گوشه های تیز و لبه دار آن گرفته شود مجاز نیست مگر با ابعاد كوچكتر از 15 سانتی متر كه به عنوان پركننده از آن استفاده می شود .
- سنگ لایه لایه یا تخته ای : این سنگ ها استحكام چندانی ندارند و حداقل ضخامت آنها در كارهای بنایی نباید كمتر از 8 سانتی متر باشد .
شكل های ساختگی سنگ ها
در ساختمان اغلب قبل از استفاده از سنگ بر روی آن عملیاتی انجام می شود كه كارآیی و زیبایی آن را افزایش می دهد . به این علت این دسته از سنگ ها را ، سنگ های كارشده می گوییم . از سنگ های كارشده ، صورت های زیر ساخته می شود .
- سنگ قواره : كه با حذف گوشه های تیز و زاید سنگ لاشه به دست می آید . كوچك ترین ابعاد آن نباید كمتر از 15 سانتی متر باشد .
- سنگ بادبر یا رگه ای : این نوع سنگ ها به صورت تقریباً مكعبی در می آیند . سطح نمای آنها را تقریباً مربع یا مستطیل شكل می سازند . حداكثر برجستگی (بار) سطح نمای آنها 4 سانتی متر است و حداقل عرض و ارتفاع آن به ترتیب 20 و 15 سانتی متر است . اگر به منظور ایجاد درزهای ملات خور ظریف تر ، قسمت های ملات خور این نوع سنگ ها را به كمك كلنگ مخصوص بتراشند به آن سنگ سرتراش می گویند و اگر چهار وجه ملات خور را كاملاً و با دقت گونیا نمایند به آن سنگ سرتراش گونیا شده می گویند .
- سنگ بادكوبه ای : این سنگ در حقیقت سنگ سرتراشی می باشد كه دور تا دور وجه نمای آن را به عرض 5/1 تا 3 سانتی متر با قلم تراش داده اند و بقیه سطح نما را تیشه داری می كنند .
- سنگ اندازه یا حكمی : اگر سنگ به اندازه مشخصی كه در نقشه منظور شده است در آید به آن « سنگ اندازه » می گویند .
- سنگ های چند نما یا تمام تراش : اگر كلیه سطوح قائم و افقی سنگ را دست تراش نمایند به آن سنگ « دست تراش » می گویند .
- سنگ چند وجهی : این سنگ ها به صورت چندوجهی نامنظم درآمده و در نما كنار یكدیگر قفل و بست می شوند . در این نوع سنگ ها ابعاد وجوه نباید كمتر از ده سانتی متر باشد .
- سنگ پلاك : در كارخانه سنگ های قله را به ضخامت های مورد نظر می برند و به ابعاد مورد نیاز در می آورند . به این دسته از سنگ ها كه معمولاً چهارگوش و دارای لبه های قائم هستند سنگ « پلاك » می گویند . سنگ های پلاك برحسب پرداخت سطح نمای آنها به نام های كلنگی ، چكشی ، تیشه ای ( یك تیشه و یا دو تیشه ) ، سوخته و پرداخته یا ساب خورده نام گذاری می شوند . ضخامت سنگ های پلاك برحسب نوع و كاربرد آنها انتخاب می شوند . برای نمونه سنگ های گرانیت مرغوب را تا 3 میلیمتر ضخامت برش می دهند و پرداخت می كنند .
انتخاب سطح نهایی سنگ علاوه بر مسایل زیباشناسی و محل كاربرد سنگ بستگی تمام به جنس سنگ و بافت آن دارد . برخی از سنگ ها جلاپذیرنیستند . لذا از روش های دیگر برای ایجاد جلوه ی آنها استفاده می شود .
انواع سنگ های ساختمانی
سنگ ها در دسته های گوناگون و متنوعی نام گذاری می شوند كه بعضاً نام معدن سنگ به عنوان اسم آن استفاده می شود . رایج ترین سنگ های ساختمانی عبارتند از :
گرانیت :
بیشتر گرانیت ها سخت و چگال هستند و به این ترتیب جزو مصالح بادوام ساختمانی قرار می گیرند . در برابر نفوذ آب و اثر ضربه مقاوم هستند و محیط های صنعتی را تحمل می نماید . ظاهر گرانیت متاثیر از كار انجام شده بر روی سطح نهایی آن است كه ممكن است چكشی ، كلنگی ، تیشه ای یا صیقلی باشد . بهترین نمای سنگ گرانیت حالت صیقلی آن است كه زیبایی رنگ و انعكاس كریستال های آن را نمایش می دهد . به علاوه سطح گرانیت بر اثر حرارت به صورت سوخته درآمده كه به علت تفاوت ضریب انبساط و انقباض بین اجزای كریستالی مختلف آن پدید می آید و استفاده ی تلفیقی از گرانیت صیقلی ول سوخته در ساختمان به علت تضاد ، زیبایی به وجود می آورند كه بسیار جالب است . در ایران معادن بسیاری وجود دارد كه سنگ های گرانیت با رنگ های مختلف از آنها استخراج می شوند .
به علت هزینه ی سنگین استخراج ، برش و صیقل ، این سنگ نسبتاً گران و به این دلیل در نمای ساختمان های مهم بیشتر به كار برده می شود . از این سنگ برای كف سازی ، پیاده رو سازی و راه سازی نیز استفاده می شود .
ماسه سنگ ها :
ته نشست های ماسه ای را كه به یكدیگر به كمك كربنات كلسیم ، سیلیس ، اكسید آهن و دولومیت چسبیده اند به ترتیب ماسه سنگ ، آهكی ، سیلیسی ، اكسید آهن و دولومیتی می نامند . براساس طبیعت ماسه ی رسوبی اولیه ، ماسه سنگ ها ممكن است دارای بافت نرم یا خشن باشند . از نظر رنگ محدوده ی سفید رنگ ، نخودی و خاكستری تا قهوه ای و قرمز را براساس ماده چسبنده در بر می گیرند . عموماً در برابر یخبندان مقاوم هستند . سطح نهایی آنها به صورت چكش ، كلنگی و تیشه ای قابل مصرف هستند و برای نصب آنها از ابزار غیر آهنی استفاده می شود .
- ماسه سنگ آهكی : این نوع ماسه سنگ ها در محیط های اسیدی مقاوم نیستند . این شرایط كربنات كلسیم موجود در آنها را تحلیل برده و سنگ متلاشی می شود . كلسیت خالص سفید است لذا ماسه سنگ آهكی نیز به رنگ سفید می باشد .
- ماسه سنگ سیلیسی : ماسه سنگ ها اغلب از دانه های سیلیسی تشكیل شده اند كه به كمك نمك های سیلیسی به یكدیگر چسبیده اند . بنابراین بسیار مقاوم هستند حتی در محیط های اسیدی پایدار می باشند . این نوع ماسه سنگ ها اكثراً خاكستری رنگ هستند .
- ماسه سنگ اكسید آهن : این نوع ماسه سنگ كه به كمك اكسیدهای قهوه ای تا قرمز یافت می شوند و اغلب بادوام هستند .
- ماسه سنگ دولومیتی : ماسه سنگ های دولومیتی كه با كربنات منیزیم و كلسیم به هم چسبیده اند . لذا در محیط شهری چندان مقاوم نیستند . این نوع سنگ ها به رنگ نخودی یافت می شوند .
سنگ های آهكی :
سنگ های آهكی از كربنات كلسیم تشكیل شده اند كه یا به صورت كریستالی از آب های معدنی شكل گرفته اند و یا در تراكم توده ی غلاف فسیل ها به همراه ارگانیزم های دریایی ته نشین شده اند . این سنگ ها معمولاً از طریق ساختمان قالب شیمیایی طبقه بندی شده و به رنگ های گوناگونی از سفید ، نخودی و خاكستری تا قرمز و آبی یافت می شوند . سطح نهایی سنگ های آهكی در انواع صیقلی ، تیشه ای و كلنگی قابل تهیه است . در خارج از بنا استفاده از سنگ آهكی در كنار و یا روی ماسه سنگ مجاز نیست چرا كه موجب بروز تخریب فوری در ماسه سنگ می شوند .
- سنگ آهك استخوانی : این سنگ از تراكمم غلاف شكسته و استخوان های باقی مانده از انواع آبزیان و مرجان ها تشكیل می شود . بیشتر اوقات خاك ریز نیز در تشكیل ماسه سنگ استخوانی شركت می نماید و این موضوع اثر معكوس در حالت صیقلی سنگ بریده خواهد داشت .
- سنگ آهك متبلور : زمانی كه آب حاوی بی كربنات كلسیم تبخیر شود از خود كربنات كلسیم به جای می گذارد . در این حالت در چشمه های گرم ، سنگ تشكیل یافه تراورتن و در غارها چكنده و چكیده ( اسلاكتیت و استلاكمیت ) تشكیل می شود . سنگ تراورتن متخلخل ولی دارای مقاومت مطلوب است و به رنگ های سفید ، لیمویی ،گردویی و قرمز یافت می شود .
- سنگ آهك دولومیتی : سنگ های آهكی دولومیتی حاوی مقداری كربنات منیزیم نیز می باشند . معمولاً این پدیده موجب به وجود آمدن سنگ آهك مقاوم تری می شود . گرچه در برابر هوای آلوده چندان مقاوم نمی باشد .
مرمر :
مرمر سنگ آهگ دگرگون شده است كه در آن كربنات كلسیم به صورت ذرات كلسی كریستالی با اندازه ی مساوی متبلور شده است . اگر روند دگرگونی تكمیل شود هر نشانی از كلیه ی فسیل ها از بین می رود و اندازه كریستال ها بستگی به طول روند تغییر شكل دگرگونی دارد . بنابراین مرمر كوچك ترین اثری از فسیل ها در خود نخواهد داشت .
كلسیت خالص سفید است بنابراین مرمر خالص سفید و شفاف است . رنگ ها و رگه های همراه با مرمر نشان از ناخالصی های همراه سنگ آهك اولیه دارد . سنگ مرمر به رنگ های قرمز ، صورتی ، قهوه ای ، سبز و نخودی ، كرم و سفید تا خاكستری و سیاه یافت می شود .
اسیدها موجب تخریب مرمر می شوند بنابراین برای سطوح خارجی سطح غیر صیقلی آن توصیه می شود . عموم سنگ های مرمر چگال و سخت هستند گرچه برای استحكام رگه ها گاهی از رزین اپوكسی استفاده می گردد .
برای استفاده در نماسازی با ضخامت 40 میلیمتر و استفاده از گیره های فولاد زنگ نزن ، برنز یا مس توصیه می شود . در معماری داخل و كف حمام از سنگ پلاك 10 تا 7 میلیمتری میتوان استفاده نمود . برای كف سازی ضخامت 30 میلیمتر مناسب است .
كوارتزیت :
كوارتزیت ماسه سنگ دگرگون شده است . دانه های كوارتز به صورت یك مجموعه از كوارتز دوباره متبلور می شوند . این سنگ بسیار بادوام و دارای سطحی سخت می باشد و بیشتر برای كف سازی از آن استفاده می شود . در این سنگ كه به رنگ های سفید ، خاكستری ، خاكستری – سبز ، آبی – خاكستری و اخرایی یافت می شود ، وجود میكا موجب لایه لایه شدن این نوع سنگ می گردد .
سنگ های رسی :
از دگرگون شدن خاك رس در طول زمان به دست می آید كه متورق بوده و به طور نامنظم در نماسازی و پوشش سقف به جای سفال زیبایی خاصی به دیوار نمای ساختمان می دهند . رنگ آن سیاه تیره است و به نام شیست خوانده می شود . ( معدن آن در میگون می باشد . )
مشخصات كلی انتخاب :
سنگ برای مصارف ساختمانی :
سنگ در طبیعت به فراوانی یافت می شود . برخی از انواع آن دارای دوام بسیار زیاد هستند . سنگ طبیعی در رنگ ها و مشخصات گوناگون وجود دارد و به همین دلیل در نقاط مختلف ساختمان به كارا می رود . سنگ های مورد مصرف در كارهای بنایی باید دارای مشخصات زیر باشند :
- بافت سنگ ، باید ساختمانی سالم داشته باشد یعنی :
- بدون شیار ، ترك و رگه های سست باشد (كرمو نباشد)
- بدون هر گونه خلل و فرج باشد .
- پوسیدگی نداشته باشد .
- یكدست (یكنواخت و همگن) باشد .
- جذب آب : سنگ ساختمانی نباید آب زیاد جذب كند لذا نباید :
- در آب متلاشی و حل شود .
- تمام یا قسمتی از آن بیش از 8% وزن خود ، آب بمكد .
- پاكیزگی : سنگ ساختمانی نباید آلوده به مواد طبیعی و مصنوعی باشد .
- پایداری در برابر عوامل محیطی : سنگ طبیعی باید شرایط فیزیكی و شیمیایی محیط را تحمل نماید لذا باید :
- در برابر باد ، یخبندان ، تغییرات دما و در صورت وجود جریان آب و كلیه عوامل فرسایش مقاومت كند .
- در برابر محیط های شیمیایی اسیدی و قلیایی و همچنین عمل هیدرولیز و اكسیداسیون مقاومت كند .
- پایداری مكانیكی :
- تاب فشاری برای قطعات باربر نباید كمتر از 150 كیلوگرم بر سانتی متر مربع باشد .
- در برابر سایش در مكان های پر رفت و آمد مقاوم باشد .
خصوصیات اصلی
عملیات ساختمانی یا سنگ
این مبانی كه ضامن ساخت بنا با كیفیت بهتر خواهند بود عبارتند از :
- مشخصات سنگ باید برابر مراتب مندرج در بخش قبل باشد.
- در هنگام بنایی باید سنگ را ابتدا مرطوب كرد و سپس از آن استفاده نمود .
- قرارگیری سنگ ها به صورت كله و راسته باید به نحوی صورت پذیرد كه قطعات به خوبی در یكدیگر قفل و بست شوند . نباید بندهایی بین سنگ ها روی یكدیگر قرار گیرند .
- قرارگیری ملات در بین سنگها باید به نحوی باشد كه مانع از تماس لبه های سنگ فوقانی و تحتانی با یكدیگر بشود .
- قطعات سنگ چیده شده در رج اول باید بزرگتر از رج های فوقانی باشد .
- قرارگیری سنگ باید در جهت خواب و جهت اولیه و طبیعی آن باشد . به این ترتیب ، راستای نیروهای وارده بر روی هر قطعه از سنگ ساختمانی ، باید عمود بر رگه یا خواب طبیعی آن باشد . این مساله در مورد سنگ های لایه لایه از اهمیت ویژه ای برخوردار است .
- قطعه سنگ باید در محل مورد نظر به نحوی قرار داده شود كه پس از تماس با ملات حركت نكند . (تصویر شماره ی 9)
- عملیات بنایی با سنگ در هوای زیر 5 درجه ی سانتی گراد مجاز نیست و پس از عملیات ساختمانی باید به نحو مطلوب آنها را در برابر ضربه و عوامل جوی حفظ نمود .
- بسته به نوع و مقاومت سنگ و شرایط اقلیمی و مصالح طرح ، باید بندكشی مناسب دیوارهای سنگی انجام شود . ( تصویر شماره ی 10 )
- برای نصب سنگ های پلاك قطعاً باید قلاب های مناسب فلزی از آهن زنگ نزن و یا سایر فلزات مناسب مانند برنز جهت اتصال بهتر سنگ به ملات و یا به صورت نصب خشك پیش بینی شود . (تصویر شماره ی 12)
فساد در سنگ :
عامل اصلی فاسد در سنگ ها اثر نمك های محلول برآنها می باشد . آلودگی محیط ، یخبندان و پوسیدگی در قطعات فلزی و وجود رگه های ضعیف وهمچنین عملیات اجرایی ضعیف نیز موجب تخریب سنگ ها می شوند .
اثر نمك های محلول : چنانچه رطوبتی كه به همراه خود نمك های محلول دارد از سطح سنگ تبخیر شود مقداری نمك در سطح آن به صورت شوره و لایه ای هم در خلل و فرج سنگ باقی می گذارد . تداوم رطوبت و تبخیر ، موجب افزایش حجم بلورها و پوسته شدن سطح سنگ می گردد . لذا سنگ هایی كه متخلخل ترند در برابر نمك های محلول حساس تر می باشند .
آلودگی محیط : سنگ های دارای كافی كربنات كلسیم به خصوص در برابر محیطهای اسیدی حساس هستند . اكسید گوگرد در محیط مرطوب و اكسیژن موجود در هوا تولید اسید سولفوریك می نماید كه بر سنگ های آهكی اثر می گذارد و تولید سولفات كلسیم می نماید .
سنگ های آهكی و ماسه سنگ های آهكی در این مورد حساس ترند . در مورد سنگ های آهكی ، سولفات كلسیم حاصل شده در سطح در اثر آب شسته می شوند . ولی در سطوحی كه قابل شست و شو نیستند ، سطح به وسیله دوده سیاه می شود و مبدل به پوسته های سخت و برآمدگی هایی می شوند كه گرد آهكی در اطراف آن می باشد . در انواع سنگ های آهكی منیزیم دار ، ایجاد سولفات منیزیم روند فساد را تسریع می كند . در ماسه سنگ ها خلل و فرج توسط گچ پر می شوند ، پوسته های سخت ایجاد شده اغلب به علت تفاوت انبساط حرارتی فرو می ریزند . ماسه سنگ های سیلیسی گرچه مستقیماً بر اثر تهاجم اسیدهای موجود در هوا صدمه نمی بینند ولی سنگ گچ تولید شده توسط سنگ آهك موجب خرابی در آنها می شود كه به علت تخریب حاصل از تبلور در سطح ماسه سنگ به وجود می آید .
مرمر كه اساساً كربنات كلسیم است مورد هجوم اسیدهای موجود در هوا قرار می گیرد و سطح صیقلی آن به مرور زمان زیر می شود . ولی به علت بافت متراكم و چگال آن كمتر تحت تاثیر عمل تبلور قرار می گیرد .
اثر یخبندان : تخریب بر اثر یخبندان در قسمتی از ساختمان رخ می دهد كه در شرایطی كه بسیار مرطوب است یخ می زند همچون محل در پوشها ، سایه بان ها ، كرسی بنا و كف پنجره این پدیده بیشتر دیده یم شود . یخبندان موجب جدا شدن قطعات می شود ولی آنچنان كه در تبلور مشاهده شد تولید شوره نمی كند . عموماً سنگ آهك و دولومیت بیش از ماسه سنگ در معرض تهاجم اثر یخبندان هستند . مرمر ، شیت و گرانیت مورد مصرف در ساختمان به علت تخلخل اندك تحت تاثیر اثر یخبندان واقع نمی شوند.
پوسیدگی فلزات : آب بارانی كه از سطوح مسی و آلیاژهای آن به سطح سنگ آهكی می ریزد موجب بروز لكه های سبز رنگی می نماید . زنگ زدگی حاصل از سبز رنگی می نماید . زنگ زدگی حاصل از سطوح آهنی و فولادی بسیار سخت و مشكل از روی سطوح متخلخل سنگ ها پاك می شوند . بیشترین آسیب دیدگی به علت انبساط ناشی از زنگ زدن قطعات آهنی و فولادی داخل سنگ كاری نما رخ می دهد . كلیه قطعات فلزی نصب سنگ باید از فولاد ضد زنگ و یا فلزات غیر آهنی انتخاب شوند .
سنگ ساختمانی :
سنگ جسمی است طبیعی كه از اجتماع یك یا چند كانی تشكیل شده است . سنگ یكی از مصالح اصلی در ساخت و ساز می باشد كه در اثر كارهایی كه در مهندسی عمران ، راه ، راه آهن و بندر انجام می شود مورد استفاده قرار می گیرد . مهمترین موارد استفاده سنگ را می توان به شرح زیر گروه بندی كرد :
الف – سنگهایی كه به شكل بلوك در ساختمان سازی ، سدها ، باراندازها ، دیوارهای جان پناه ، و از این قبیل استفاده می شوند .
ب – سنگ هایی كه برای مصارف تزئینی و نمای ساختمان استفاده می شوند .
ج – سنگهایی كه برای سنگفرش ، كف و سقف ساختمانها استفاده می شوند .
عوامل موثر برای انتخاب سنگ ساختمانی :
در ابتدای طرح باید كاربرد مورد نظر مشخص باشد و سایر عوامل با توجه به آن تعیین شوند . به طور كلی عوامل مهم در انتخاب سنگ ساختمانی مناسب عبارتند از : قیمت ، رنگ ، دوام و مشخصات فنی .
قیمت – قیمت سنگ ساختمانی به طور اهم به موارد زیر بستگی دارد :
الف – نوع سنگ و قابلیت كار روی آن ،خصوصاً به لحاظ هزینه های استخراج و فرآوری
ب – قابلیت دسترسی به كانسار و نزدیكی آن به مسیرهای حمل و نقل
ج- تغییرات رنگ و بافت در سنگ و فراوانی آن
د- شرایط محلی
هر یك از عوامل فوق ممكن است بسته به شرایط حاكم بر بازار ، سایر عوامل را تحت الشعاع قرار دهد .
رنگ : این عامل بیشتر از دید معماران مهم است ، اگر چه مهندسان نیز حتماً روی رنگ سنگ نظر دارند معمولاً رنگهای روشن نسبت به رنگهای تیره ترجیح داده می شوند . این موضوع خصوصاً در سنگهای آهكی مهمتر است زیرا اكثر رنگهای تیره سنگهای آهكی در نمای بیرون ساختمان بر اثر نور خورشید و آلودگی هوا دوام ندارد ، رنگ سنگ از ویژگیهایی است كه از نظر اقتصادی نیز بسیار مهم است . سنگهایی با رنگ سبز ، لاجوردی و قرمز كه كمیاب هستند داری ارزش بیشتری می باشند گاهی فاصله دید در تشخیص رنگ سنگ اهمیت دارد . یك گرانیت با دانه بندی متوسط كه دارای فلدسپاتهای صورتی است ، در فاصله دور با این ویژگی دیده نخواهد شد . همچنین یك قطعه چند رنگ از آن ، در فاصله دور به صورت تك رنگ در خواهد آمد . بنابراین باید تك رنگ یا چند رنگ بودن سنگ را در فاصله ای حدود 20 تا 50 سانتی متر از چشم مورد نظر قرار داد .
رنگ سنگهای آذرین و دگرگونی سیلیكاتی در ارتباط با رنگ فلدسپاتهای تشكیل دهنده است كه برحسب نوع آن می تواند رنگهای صورتی ، كرم ، قرمز ، سبز و سفید را به خود بگیرد .
در سنگهای رسوبی ، كانیهای اصلی معمولاً بیرنگ هستند (مانند كوارتز و كلسیت ) اما وجود مقدار اندكی از ناخالصی ها باعث رنگی شدن این سنگها می شود كه از مهمترین آنها كربن و اكسیدهای آهن است . رنگهای سیاه و آبی بر اثر وجود كربن آلی و رنگهای سبز و قرمز و زرد می تواند بر اثر وجود اكسیدها و هیدروكسیدهای آهن به شرح زیر به وجود آید .
ثابت رنگ سنگها یكی از ویژگیهای مهم و كاربردی آنهاست . رنگ بعضی از سنگها تغییر می كند و آنهایی كه از مواد آلی (خاكستری و سیاه ) تشكیل یافته اند ، تغییرات بیشتری خواهند داشت . رنگ سیاه یك گابرو با وجود كانیهای پیروكسن با دوام است ، اما رنگ سیاه سنگ آهك كه دارای مواد هیدروكربور می باشد با دوام نیست . رنگ صورتی یك گرانیت حاصل از فلدسپاتها با دوام است ، ا ما رنگ سبز ماسه سنگ اگر بر اثر وجود تركیبات آهن باشد دوام نخواهد بود .
ثبات رنگ سنگ بستگی به مكانی كه سنگ در آن به كار می رود دارد . سنگ آهك سیاه اگر در داخل ساختمان به كار رود ، رنگ آن برای مدت زیادی تغییر نمی كند اما اگر در بیرون در معرض شرایط جوی خاص مخصوصاً با رطوبت زیاد قرار گیرد ، تغییر رنگ آن بسیار سریع رخ می دهد . رنگ بعضی از سنگها وقتی كه در معرض شرایط جوی قرار گیرند تغییر می كند و یا حتی از بین می رود . سنگ آهكهای خاكستری به مرور زمان سفید می شوند ، آهكهای سیاه به خاكستری یا خاكستری زرد كم رنگ میل می كند . در ماسه سنگها و رس ها رنگ لاجوردی و سبز كه بر اثر سولفور آهن به وجود می آید ، به وسیله اكسیداسیون ابتدا به زرد مایل به سبز و سپس به زرد یا قرمز تبدیل می شود .
یكی از علل دیگر در تغییرات رنگ كه كمتر مورد توجه قرار می گیرد وجود كانیهای ناپایدار است كه به سهولت به كانیهای دیگر تبدیل می شوند . این موضوع در بخش مورد بحث قرار گرفته و نمونه هایی از این كانیها در جدول ذكر شده است تغییرات رنگ در سنگهای سفید نیز رخ می دهد . معمولاً این سنگها كدر می شوند و بر اثر فعل و انفعالات شیمیایی در مجاورت رطوبت لكه هایی در سطح آنها به وجود می آید . فرسودگی این نوع سنگها بیشتر در شهرهای صنعتی و اقلیم های گرم و مرطوب پدید می آید ، در صورتی كه در هوای خشك و تمیز دوام این نوع سنگها بیشتر خواهد بود . كدر شدن سنگ در سطح آن یكنواخت نیست و در محل درزه ها و حفره ها بیشتر است .
از علل دیگر تغییر رنگ در سنگها شوره زدگی است كه به صورت لكه های سفید رنگ سطح آن را می پوشاند . این لكه ها معمولاً از ذرات كربنات كلسیم یا سولفات كلسیم تشكیل شده و گاهی با كلرورها و نیتراتها نیز همراه اند . شوره زندگی پیش از آنكه به نوع سنگ مورد استفاده مربوط باشد ، به بی توجهی در نصب آن بر می گردد . نمكها در صورتی كه بتخیر سطحی پیش آید روی سطح تشكیل بلور می دهند و چنانكه تبخیر در سطح زیرین پیش آید نمك در درون سنگ انباشته می شود
تغییر رنگ سنگ به اهداف طرح و زیبایی آن آسیب می زند . بنابراین باید در انتخاب سنگ به این نكات توجه كرد :
الف – به هنگام انتخاب سنگ مورد نظر ، به كاركرد آن در ساختمانهای موجود با شرایط اقلیمی مشابه دقت شود . معدنكاران و شركتهای سنگبری كه با سنگ مورد نظر سرو كار دارند می توانند مشاوران خوبی در این زمینه باشند .
ب – اغلب سنگهای آهكی سیاه در بیرون ساختمان در معرض شرایط جوی و نور آفتاب تغییر رنگ می دهند .
ج- كانیهای ناپایدار حتی به میزان كم باعث تغییر رنگ سنگ می شوند . پیش از انتخاب سنگ ، این موضوع را می توان به وسیله مطالعه پتروگرافی بررسی كرد .
د – صیقلی بودن سنگ به دوام رنگ آن كمك خواهد كرد .
دوام :
دوام سنگ ساختمانی پایداری آن در مقابل تهاجم شیمیایی و عوامل هوازدگی است . متاسفانه دوام سنگ كه باید مهمترین عامل در انتخاب سنگ باشد ، اغلب مورد توجه قرار نمی گیرد . بسیاری از ساختمانهای گران قیمت وجود دارد كه در انتخاب سنگ آنها به این موضوع توجه نشده و از این ناحیه متضرر شده اند . از عوامل طبیعی كه روی این موضوع اثر می گذارند ، ساخت ، بافت و تركیب كانی شناسی را می توان نام برد . موقعیت نصب سنگ در ساختمان و كاربرد آن نیز عامل دیگری است كه روی دوام سنگ موثر است . علاوه بر این شرایط آب و هوایی نیز بسیار مهم است . در آب و هوای گرم و مرطوب ، هوازدگی شیمیایی و در آب و هوای سرد و خشك ، هوازدگی فیزیكی موثرتر است .
ساخت : هر ضعفی در ساختار سنگ اثر تهاجم عوامل هوازدگی را سرعت می بخشد . بنابراین سطوح درزه ها ، سطوح لایه بندی ، سطوح گسل یا هر نوع شكاف ناشی از گسل یا چین خوردگی (شامل تركهای برشی ) همگی شرایط مناسب را برای تاثیر عوامل هوازدگی و یخبندان به وجود می آورند .
بافت : سنگ ممكن است دارای دانه های هم اندازه از نوع درشت دانه یا ریزدانه ، یا دارای بافت پرفیری (دانه های نامساوی ) باشد . سنگهای درشت دانه زودتر از سنگهای ریزدانه گسیخته می شوند ، بخصوص به تغییرات دما حساس اند . این نوع گسیختگی حداقل تا حدودی به علت تفاوت ضرایب انبساطی كانیهای سازنده سنگ مربوط می باشد .
قیمت فایل فقط 7,900 تومان
برچسب ها : تزئینات سنگ , طرح توجیهی تزئینات سنگ , دانلود تزئینات سنگ , عمران , سنگ , سنگ ها و خرده سنگ ها , سنگ های رسوبی , محصول هیدراتاسیون , منشا ساختمانی سنگها , دانلود طرح توجیهی , پروژه دانشجویی , دانلود پژوهش , دانلود تحقیق , پایان نامه , دانلود پروژه